Hazine-i Letaif / حازينهً لطاﺌف
Mehmet Tevfik / محمد توفيق
Mehmet Tevfik Bey'in takma adı 'Çaylak'tır. Bazı kaynaklar ondan Çaylak Tevfik diye söz eder. Aslında Çaylak, onun 1876'da çıkardığı mizah dergisinin adıdır. Okur sevgisi zamanla her iki adı birleştirmiş, Çaylak Tevfik'i yaratmış.
*
Mehmet Tevfik Bey, 1843'te İstanbul’da doğmuş.
Babası gümrük tahsildarı Mustafa Ağa. Düzenli bir öğrenim görmemiş. Bursa ve İstanbul’da çeşitli gazete ve dergiler çıkarmış. Devlet memuru olarak çalışmış. 1892'de İstanbul’da ölmüş.
Mehmet Tevfik Bey/Çaylak'ın mizahi yazıları, makaleleri, İstanbul halkının günlük yaşayışını anlatan eserleri vardır. Nasreddin Hoca ile ilgili olanlarının adları şöyledir: Letaif-i Nasreddin, Bu Adem, Hazine-i Letaif.
*
Hazine-i Letaif, tüm dünya mizahından örnekler içerir ve bu özelliği ile alanında ilktir.
Biz şimdilik, eserdeki Nasreddin Hoca fıkralarıyla ilgileniyoruz. Yalnız, seçtiğimiz örneklerin özelliği, çok bilinen Nasreddin Hoca fıkralarının 'Bir Divane', 'Firuzdak', 'Cuha' gibi tiplemeler üzerinden anlatılmış olmalarıdır. İşte söz konusu örnekler:
بر ديوانه
بر ديونه يه " بو نه سردركه صباح اولنجه انسانلرك كيمى او ياكا، كيمى بو ياكا، بعضيسى بو درفه، بعضيسى اوبرطرفه كيدرلر?" ديدكلرنده ديونه "اكر هركس بر جهته كيتسه او درف اغر باصوب دنيا آلت اوست اولورده انكچون هركس بر ياكا كيدر." ديمش.
Bir Divane
Bir divaneye "bu ne sırdır ki sabah olunca insanların kimi o yana, kimi bu yana, bazısı bu tarafa, bazısı öbür tarafa giderler?" dediklerinde divane "eğer herkes bir cihete gitse o taraf ağır basıp dünya alt üst olur da onun için herkes bir yana gider." demiş.
*
فرزدق
شاعر مشهور فرزدق بر جنازه ده بولنور. جماعتدن برى "تابوتك اوكنده مى بولنملى? آردنده مى بولنملى?" ديه فرزدقدن سوال ايدنجه فرزدق "اچنده بولنمه ده نره د ه بولنورساك بولن." ديمش
Firuzdak
Şair meşhur Firuzdak bir gün bir cenazede bulunur. Cemaatten biri "Tabutun önünde mi bulunmalı? ardında mı bulunmalı?" diye Firuzdak'dan sual edince Firuzdak "İçinde bulunma da nerede bulunursan bulun." demiş.
*
جحا
جحا سوقاقده كيدركن بر چوق چوجغا تسادف اتميش. جحا چوجكلرى چاغروب "اكر جيبمده نه وار بيلورسه كز سزه برر شفتالى ويررم" دينجه چوجكلر جحانك جيبنده شفتالى اولديغنى اكلايوب "جيبنده شفتالى وار" ديدكلرنده جحا حدت ايدوب "بونى سزه هانكى ولدزنا حبر ويردى" ديمشدر.
Cuha
Cuha sokakta giderken bir çok çocuğa tesadüf etmiş. Cuha çocukları çağırıp "Eğer cebimde ne var bilirseniz size birer şeftali vereceğim" deyince çocuklar Cuha'nın cebinde şeftali olduğunu anlayıp "Cebinde şeftali var" dediklerinde Cuha hiddet edip "Bunu size hangi veled-i zina haber verdi?" demiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder